Beogradska Skadarlija - od boemske četvrti do etno atrakcije

Skadarlija. Vijugava ulica kojom plovi duh starih vremena, a nagomilani koraci boema, glumaca i pesnika koji banče do duboko u noć i dalje gromko odzvanjaju kaldrmom u centru vekovnog Beograda. Skadarska ulica, načičkana čuvenim kafanama, ostaje simbol grada na ušću dveju reka. Mala riznica snova koju svakoga dana obiđe 20.000 ljudi, predstavlja nezaobilaznu destinaciju za svakog posetioca grada koji želi da upije mirise davnašnjeg doba i kazaljke časovnika vrati unazad.

Međutim, legenda o Skadarliji svoju ogromnu ulogu u istoriji Beograda duguje skromnom početku, igri slučaja i industrijskom napretku grada.

Prvi Beograđanin i početak stvaranja legende
Prve udžerice u Skadarliji nikle su oko 1717. godine. Oko sredine 19. veka ovaj kraj bio je poznat pod imenom Šićan-mala, romska mahala sa čitavih 14 kuća, da bi tek 1872. godine dobila svoje današnje ime - Skadarska ulica.

U to vreme, strmim sokakom proticao je Bibijin potok koji izvire kod zgrade Politike (stare novinske kuće u Beogradu). Potočić je naziv dobio po romskom božanstvu spasa Bibiji, a danas je preusmeren u odvodni sistem. Ulica je bila povezana i sa akvaduktom čiji je najveći luk nazvan po gradu Skadru, dajući kasnije ime i samoj ulici.

Već par godina kasnije, na zamajcu industrijalizacije, u Skadarskoj ulici niče stotinak kuća i industrijski kompleks "Mala pivara".

Interesantan podatak potiče iz 1892. godine, kada je na mestu "Male pivare" izgrađena čuvena Bajlonijeva pivara, po kojoj je obližnja pijaca dobila ime. Naime tada je prilikom kopanja temelja pronađena lobanja Homo primagenijus-a, od milošte nazvanog "prvi Beograđanin". Njemu se tokom Prvog svetskog rata (ili Velikog rata kako su ga tada zvali), izgubio svaki trag.

Oko ove pivare nikle su i prve kafane. Vodič kroz Beograd iz 1909. godine, navodi da je u Skadarskoj ulici i okolini bilo 14 kafana, dok je (za razliku od današnjih dva miliona) tada živelo tek 90.000 ljudi. U tom periodu nastale su tada čuvena boemska utočišta "Bums keler", "Vuk Karadžić" i "Zlatan bokal". Iz Bokala poznati pesnik Đura Jakšić gotovo da nije ni izlazio. Popularni su bili i "Miloš Obilić", "Bandist" i "Bumsov podrum" čiji je stalni gost bio čuveni pisac Tin Ujević. Gospodin je čak bio prozvan "skadarski kralj". „Filipova pivara“ redovno je gostila neprevaziđenog Boru Stankovića.

Iz tog doba preživele su danas najpoznatije beogradske kafane "Tri šešira" i "Dva jelena".